Μία από τις πολλές κακές συνήθειες που χαρακτηρίζει το λαό μας είναι η τάση μας να γοητευόμαστε – αδικαιολόγητα τις περισσότερες φορές – από καθετί το ξενόφερτο. Μία νοοτροπία που δείχνει να έχει μπολιάσει για τα καλά στο DNA μας. Μία από αυτές τις κακές συνήθειες, λοιπόν, είναι και τα γκρίκλις (greeklish, για να είμαστε και πιο κοντά στο πνεύμα του κειμένου μας).
Γκρίκλις, λοιπόν. Το κόκκινο πανί. Η απόλυτη «εκβαρβάρωση» (ίσως για κάποιους φανεί βαρύς και ασήκωτος ο χαρακτηρισμός, αλλά πρόκειται για καθαρά προσωπική εκτίμηση) της ελληνικής γλώσσας, για κάποιους. Ένα αθώο παιχνίδι με τις λέξεις και απλή προσαρμογή στις απαιτήσεις της παγκοσμιοποίησης, για άλλους. Η ουσία είναι ότι μάλλον πίσω από τις αδυναμίες ανταπόκρισης ακόμη και σε απλούς ορθογραφικούς κανόνες κάποιοι φρόντισαν με έντεχνο τρόπο να εξαφανίσουν πλήρως τη διαφορετικότητα των φωνηέντων και των διφθόγγων. Πίσω από τα αδυσώπητα κτυπήματα και κελεύσματα της παγκοσμιοποίησης, κάποιοι έσπευσαν να «χρίσουν» αυθαίρετα (αν)επίσημη γλώσσα μας τα γκρίκλις, επιβάλλοντας ένα είδος «γλωσσικής αποικιοποίησης», αποδυναμώνοντας παράλληλα αυτό που οι γλωσσολόγοι συνηθίζουν να αποκαλούν «εθνογλωσσική συνείδηση».
Μάλλον, κάποτε οι πρόγονοί μας υπήρξαν κάπως αφελείς (sic) και υπερβολικοί – για κάποιους – όταν εμπλούτιζαν τη γλώσσα τους με ποικιλία φωνηέντων και διφθόγγων. Τι κι αν υπήρξε διαφορετική η χρηστική λειτουργία του «ι» από το «υ», το «η» και το «οι»…; Τι κι αν το «ο» (το ο το μικρό, εξ ου και «όμικρον») προφερόταν σε μικρότερο χρόνο από το «ω» (το ο το μέγα, εξ ου και «ωμέγα»); Σήμερα, όλα αυτά, γραμματολογικά και φωνολογικά τουλάχιστον, μοιάζουν ίδια, εξυπηρετώντας τους ίδιους σκοπούς. Στο βωμό μιας αδικαιολόγητης κι ανεξήγητης εξομάλυνσης – κατ’ άλλους ισοπέδωσης – της γλώσσας μας, όλα αυτά θυσιάστηκαν .
Και πώς, λοιπόν, να εξηγήσουμε στο παιδί τη φθοροποιό επίδραση αυτού του γλωσσικού εκτρώματος, όταν εμείς οι ίδιοι, οι ώριμοι (;) το έχουμε υιοθετήσει; Πώς να θέσουμε σοβαρά το θέμα προς συζήτηση, όταν το βασικότερο επιχείρημά μας που δεν είναι άλλο από τη διαχρονική αξία της ελληνικής γλώσσας μόλις και μετά βίας γίνεται αποδεκτό από μια μικρή μερίδα νέων; Πώς να πείσουμε τους τελευταίους ότι η χρήση των γκρίκλις δεν είναι τελικά τόσο αθώα, όσο πιστεύουν;
Βέβαια, θα πουν κάποιοι κινδυνολογούμε και καταστροφολογούμε. Ότι είμαστε αθεράπευτα ρομαντικοί, προγονόπληκτοι, κομπλεξικοί και άλλα πολλά. Σε μια εποχή, όμως, που ο αφελληνισμός (όσο κι αν κάποιοι δε θέλουν να το αποδεχθούν) σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας αποτελεί πλέον τραγική διαπίστωση, τα θεμέλια του ελληνισμού – που δεν είναι άλλα από την ίδια του τη γλώσσα – κλονίζονται.
Κάποτε, ο Θεμιστοκλής διέταξε να θανατώσουν του Πέρσες απεσταλμένους, γιατί τόλμησαν να χρησιμοποιήσουν την ελληνική γλώσσα, για να υπηρετήσουν τις «βάρβαρες» απαιτήσεις τους, «Γη και Ύδωρ». Σήμερα, εμείς οι άξιοι απόγονοι του «θανατώνουμε» καθημερινά τη γλώσσα μας. Κάποτε, η ελληνική γλώσσα κατακτούσε τον κόσμο κι αποτελούσε την επίσημη «φορεσιά» καθενός που ήθελε να αποκαλείται διανοούμενος. Σήμερα, ομιλείται από λίγους και σωστά από ελάχιστους. Κάποτε, στους τύμβους χαράζονταν επιγραφές στα ελληνικά που υμνούσαν τα κατορθώματα του νεκρού. Σήμερα, «θάβουμε» την ίδια μας τη γλώσσα.
Απέναντι, σε όλα αυτά οι περισσότεροι από εμάς – ακόμη και άνθρωποι του «πνεύματος» δυστυχώς κι αυτό είναι το πιο ανησυχητικό – κωφεύουμε επιδεικτικά. Ίσως πιστεύουμε ότι επειδή κάποτε η λατινική γλώσσα δανείστηκε πολλά από τη δική μας, έφτασε το πλήρωμα του χρόνου να επιστρέψουμε το χρέος μας και μάλιστα με το παραπάνω.
«Ilikrina den katalaveno to giati…», για να μιλήσουμε στην ίδια γλώσσα. Γιατί προσπαθούμε μανιωδώς – και βλακωδώς – να αποβάλλουμε καθημερινά κάθε ίχνος επαφής με τις ρίζες μας; Γιατί αποποιούμαστε την εθνική μας ταυτότητα; Γιατί επιτρέπουμε τον πλήρη αφελληνισμό μας; Γιατί επιτρέπουμε στο μικρό παιδί, που έμαθε να επικοινωνεί με τους φίλους του μέσω γκρίκλις, ότι αυτή μάλλον δεν είναι η φυσιολογική εξέλιξη της γλώσσας μας;
Πολλά κι αναπάντητα τα «γιατί», αλλά μία η απάντηση. Είμαστε μάλλον Ellines και όχι Έλληνες…
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
